ترفندهای معلمی

ریاضی، شعر و هنر

مقدمه:

هدف از آموزش ریاضی در دوره ابتدایی، علاوه بر آموزش مفاهیم ریاضی و و محاسبات، پرورش  توانایی‌های ذهنی دانش‌آموز و ایجاد نظم فکری در اوست؛ بنابراین، به هیچ وجه نباید دانش‌آموز را به حفظ کردن قواعد ریاضی، بدون درک آن‌ها، واداشت. برای حصول نتیجه مطلوب،کتاب و شیوه آموزش آن باید بر مبنای، فعالیت دانش‌آموز تنظیم شود تا دانش‌آموز بتواند در جریان فعالیت، خود مفاهیم را فرا بگیرد، قواعد را کشف کند، در حد مناسبی به فکر کردن هدایت شود و  بتواند آن چه را فراگرفته است، در حل مسائل پیرامونش به کار گیرد. بسیاری از افراد از همان دوران ابتدایی از ریاضی می‌ترسیدند و می‌ترسند بیشتر اوقات ریاضی راضرب و شتم و بی‌میلی و ترس یاد می‌گرفتند و می‌گیرند و هیچگاه  به این سوال پاسخ داده نشده که چرا ریاضی برای بچه‌ها مقوله‌ای سنگین و غول‌آسا جلوه داده   شده براستی دلیل آن چیست؟ شاید یک دلیل این باشد که حیطه عاطفی در تدریس ریاضی بسیار  ضعیف اجرا می‌شود و یکنواخت تدریس شدن این درس مهم بدون استفاده از شیوه‌ها و وسایل کمک آموزشی را دلیل دیگران دانست و ده‌ها دلیل دیگر، در حالی‌که ریاضی یکی از مهم‌ترین  دروس پایه، از  ابتدایی تا دوره‌های تخصصی است شیوه‌های نوین تدریس می‌تواند کم توجهی و بی‌میلی نسبت به ریاضی را در جامعه کم رنگ کند. در شیوه‌های سنتی، ریاضی فقط در ساعات ریاضی و در برنامه  هفتگی محدود می‌شد. اما در شیوه‌های نوین ریاضی  را می‌توان با تمام دروس، تلفیق و کاربردی کرد.

نگاهی به ریاضی:

آموزش ریاضی، امر بسیار ساده‌ای است منوط بر این که مبنای آن، فعالیت دانش‌آموز باشد تا خود بتواند کشف  کند و در مسائل پیرامونش به کار برد. قابل ذکر است، تنوع مطالب و بیان آن‌ها به نحوی که علاوه بر ایجاد علاقه در دانش‌آموز در تسهیل امر یادگیری و آشنایی با کاربرد‌های ریاضی نقش بسیار مهمی دارد، همچنین تمرینات مناسب می‌تواند.

دانش‌آموزان را آسوده خاطر و به ریاضی علاقه‌مند نماید. فراموش نشود که ذهن دانش‌آموزان در دوره ابتدایی، ذهنی باز و منطقی مانند بزرگسالان نیست، زیرا از نظر ما مسائل ریاضی، آسان و حل شده است اما دانش‌آموزان از ترس این که متهم به تنبلی، بی‌سوادی و گیجی شوند و یا ترس از توهین و تحقیر از سوی دیگران، جرات ابراز این مشکل یا مشکلات دیگر درسی را ممکن است نداشته باشند. تمرینات را به عنوان زنگ تفریح، پرکردن  اوقات فراغت و بازی معرفی کنید. به دانش‌آموزان پیشنهاد کنید که  تمرینات را با مداد انجام دهند تا در صورت اشتباه، آن را پاک کرده و دوباره تمرین نمایند. تمرینات را به طور منظم و مداوم و تدریجی اجرا کنند. از آنان بخواهید هر تمرین را در دفتر خود یک بار دیگر انجام دهند. همچنین سعی شود تمرینات با سرگرمی‌ها و بازی‌های مختلفی ارائه شود تا این که ریاضی جلوه جذابی پیداکند.

تلفیق ریاضی با هنر:

دانش‌آموزان می‌توانند با اشکال هندسی، نقاشی انجام دهند تا یادگیری آن‌ها بهتر صورت گیرد و یا با استفاده از تقارن نقاشی بکشند آن‌ها می‌توانند تمام مفاهیم و مساله‌های ریاضی هر پایه را در قالب تصاویر نشان دهند. همچنین با استفاده از شکل‌ها و رنگ‌آمیزی آن می‌توانند به یادگیری اشکال هندسی و گسترده آنها  و همچنین محیط و مساحت بپردازند و یا برای بعضی از مطالب کاردستی بسازند و مطالب ریاضی را ریتمی و آهنگین یاد بگیرند تا ملکه ذهن آن ها شود.

شعر:

لحظه‌ای که پنجره ریاضی را به سوی باغ شعر باز می‌کنیم، علاقه دانش‌آموزان را نسبت به ریاضی را شکوفا کرده ایم. شعر یعنی احساس و ریاضی یعنی ریاضت و سختی، وقتی لطافت شعر باسختی ریاضی عجین شد، معجونی جالب به دست می‌آید که زیبا جلوه می‌کند. باید ریاضی را بر شعر حاکم کرد و شعر را تابع ریاضی کرد.

مثلا برای ضرب: شش سه تا  هجده  می‌شه درس رو بخون همیشه دو  نه تا   هجده  می‌شه  نشکنی ظرف و شیشه چار هشتاسی و دوتاست

این  عدد   الفباست نه چار تاشد سی و شش  چه خوب علم و دانش شش نه تا پنجاه و چار  خسته شدی نکن کار                                                                  قصه:

بسیاری از مسائل ریاضی، خواندن و گفتن ان برای بجه ها سنگین و غیر قابل درک است بنابراین می توان مسائل را در قالب قصه  به زیبایی تفهیم کرد به عنوان مثال برای آموزش ضرب:

یکی بود یکی نبود، غیر از خدای خوب و مهربون هیچ کس نبود. سپیده قصه ما با خودش می‌گفت من در ماه رمضان هر روز دو بار غذا می‌خورم یک بار سحر و یک بار افطار، حالا می‌خواهم حساب کنم دریک ماه چند بار غذا می خورم؟ اول پیش خودش این طوری حل کرد.30=2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+2+ 2+2+2+2+2+2

جوابش خیلی طولانی بود. از مادرش راهنمایی خواست مامان سپیده گفت همان اول می توانستی از راه ضرب حل کنی یک ماه 30 روز است درهر روز 2 نوبت غذا می خوری 2 * 30   می شود 60  سپیده جان حالا فهمیدی که ضرب در زندگی ما چه قدر مهم است ؟ ضرب در بسیاری از مسائل ریاضی کار ما را آسان می‌کند.ساخت گردونه های ریاضی می تواند یکی از کارهای هنری دانش‌آموزان باشد .                                                                                                                    

 تلفیق با  جغرافی:در درس جغرافی  می توان مفاهیم درسی را با تلفیق کردن با ریاضی  توان یادگیری هردو را در ذهن دانش‌آموزان ماندگار کرد. به عنوان نمونه، از نقشه ها می توان برای آموزش چهار عمل اصلی کمک گرفت.مثلا در نقشه( الف) در جای هر شهر عامل های ضرب، جمع، تقسیم یا تفریق رانوشت و حاصل آن‌ها را در نقشه (ب) در جای همان شهر را نوشت و از دانش‌آموزان  انتظار داشت تاعلاوه بر این که نام شهر مورد نظر رابه خاطر می‌سپارند، عامل ضرب و جمع راهم تکرار نمایند. تلفیق با علوم تجربی: در درس علوم، به عنوان نمونه می‌توان همگام با سفر به منظومه شمسی و آشنایی با همسایگان زمین و سیاره‌ها، چهار عمل اصلی را دریک شکل نوشت و حاصل آن‌ها را در شکل دیگر، همچنین می‌توان مفاهیم حجم و جرم اجسام را با تلفیق این دروس آموزش داد.

تلفیق با قرآن:

آیه‌ها و سوره هاوجزء های قرآن و.  با استفاده از چهارعمل اصلی قابل آموزش است. مثلامریم هر روز یک جزء از قرآن را می‌خواند او در یک ماه چند جزء از آن را می خواند؟

تلفیق با بخوانیم: زندگی ضرب زمین در ضربان دل ماست» سهراب سپهری داستان‌گویی و داستان‌نویسی برای مفاهیم ریاضی، ساختن مساله، کامل کردن جملات ناقص، جمله‌سازی  برای ریاضی، تهیه گزارش از خرید، و. یادگیری را سهل می نماید.

بازی و ریاضی:

الف): مسابقه ماهیگیری: مثلاً برای حاصل  عدد8،  به کمک قلاب ماهی گیری، هر ماهی را که پاسخ آن 8 می شود را صید کنند (قلاب و ماهی‌ها آهن ربایی است)، 2÷16،4+4 و.  کامل کردن جدول‌های ریاضی: با جابجا کردن اعداد، جدول  را طوری کامل کنند که همه اعداد به ترتیب شمارش قرار گیرند.

ب): اجرای نمایش: بسیاری از مفاهیم مانند پول، تفریق های با انتقال، در قالب نمایش قابل فهم است. دانش‌آموزی که در قرض گرفتن در تفریق، مشکل دارد، باایفای نقش و اجرای عملی خریدار و فروشنده کاملا با این امر آشنا و در ذهن او ماندگار می‌شود.

تلفیق با هدیه های آسمان: مثلا: آموزش ضرب با استفاده  از اشعار مذهبی: یک یکی می شه یک تا مثل  خدای   یکتا خدا همیشه  یکتاست علی ولی خداست

تلفیق با املا و انشاء:

درقالب نوشتن،بسیاری از مطالب در ذهن نقش می‌بندد از این طریق می توان به آموختن و کاربردی کردن ریاضی کمک کرد مثلاً : چگونگی کشیدن نیمساز زاویه را توضیح داده و بنویسد.

-وسایل اندازه گیری وکاربرد آن رابنویسد.

-مساله‌ای برای موضوع تعیین شده بنویسد.                                          

 -از صفحه 96 کتاب ریاضی چه خاطره‌ای داری؟

 -درصفحه119 کتاب ریاضی فکر می‌کنی کلاغی که روی مربع ایستاده، چه می‌گوید؟

نتیجه گیری:

بسیاری از فعالیت‌های مدرسه‌ای معنادار نیستند، زیرا دانش‌آموزان نه تنها فقط دلیل آن‌ها را نمی‌دانند، بلکه از هدف و سودمند آنها هم آگاهی ندارند. برخی وقت‌ها، دانش موجود می‌تواند در قالب شیوه درک اطلاعات جدید جلوه‌گر شود. با اینکه اغلب این مورد در یادگیری ریاضیات و علوم تجربی پیش می‌آید، ولی می‌تواند در همه زمینه‌های موضوعات درسی به کار گرفته شود. دلیل وقوع آن، درک و فهم ما از دنیای فیزیکی و اجتماعی و تاریخ از نظریه پردازی درباره اعداد و غیره است. از آن جایی که درک وفهم عمیق، در بافت‌های معنادار پرورش می‌یابد، از این رو موضوع‌های مجزایی نظیر علوم تجربی، ریاضی، انشا، دینی، فارسی و. کنارهم گذاشته می‌شوند. برنامه درسی کلاس‌های ساخت‌گرا عموما، ماهیت تلفیقی دارند.این کلاس‌ها به دانش‌آموزان فرصت تداوم تفکرشان را از طریق کاوش‌گری تا رسیدن به دیدگاه‌های بزرگ را می دهد. باور بر این است که موضوع‌های درسی به قدر کافی کلیت دارند که دیدگاه‌ها و سطوح مختلف و متفاوتی از مشارکت را تلفیق کنند.

منابع و مآخذ:

1-آقازاده محرم،  روش های نوین تدریس، پاییز86، نشر آییژ،1384  2-سنگری محمدرضاو. مجموعه کتابهای یاردبستانی من، ناشرابو عطا، راه رشد، چاپ88

3-محمدی مبارزحسین، ضرب نوین، ناشرجام جوان، چاپ اول 87  4- کتب درسی ریاضیات ابتدایی، ناشر اداره کل چاپ وتوزیع کتاب های درسی   5- کتب راهنمای معلم ،ناشر اداره کل چاپ وتوزیع کتابهای درسی

برای ایجاد انگیزه در کلاس اول خود میتوانید از داستانهای کوتاه استفاده کنید،

کلاس اولی ها علاقه بسیاری به شنیدن داستان دارند.

ایجاد علاقه به کلاس و مدرسه یکی از فنون یاد دهی -یادگیری برای بهبود کیفیت آموزش است.

برای مطالعه داستان

کلیک کنید.

برای ایجاد انگیزه در کلاس اول خود میتوانید از داستانهای کوتاه استفاده کنید،

کلاس اولی ها علاقه بسیاری به شنیدن داستان دارند.

ایجاد علاقه به کلاس و مدرسه یکی از فنون یاد دهی -یادگیری برای بهبود کیفیت آموزش است.

برای مطالعه داستانهای جذاب مختص کلاس اول اینجا

کلیک کنید.

گاهی اوقات باید نه گفتن را آموخت انسان های موفق نه گفتن را خوب بلدند،نه به وضع موجود، نه به بی تحرکی ،نه به س ،نه به عدم پیشرفت برای معلم برتر شدن شماهم باید نه بگویید.اگر از درآمد خود ناراضی هستید نیازی نیست دو شغله ویا چند شغله باشید باید به خود بقبولانید که میتوانید در هر کاری بهترین باشید .ابتدا تقلید کنید و سپس ایده دهید فقط کمی خلاق باشید همین کافی است تا

موفق شوید.

برای ایجاد انگیزه در کلاس اول خود میتوانید از داستانهای کوتاه استفاده کنید،کلاس اولی ها علاقه بسیاری به شنیدن داستان دارند.ایجاد علاقه به کلاس و مدرسه یکی از فنون یاد دهی -یادگیری برای بهبود کیفیت آموزش است.برای مطالعه داستانهای جذاب مختص کلاس اول اینجا

کلیک کنید.